Mniejsza akcja kredytowa wpływa na zmniejszenie popytu

Niedawno opublikowano wyniki raportu „Badanie kredytów bankowych”, który stanowi źródło wiedzy na temat dostępności i wykorzystania kredytu w Niemczech oraz Europie. Badanie obejmowało wszystkie udzielone kredyty indywidualne i korporacyjne, a głównym jego celem było rozpoznanie skłonności kredytobiorców do zaciągania nowych zobowiązań oraz próba ustalenia kluczowych czynników warunkujących podjęcie przez banki decyzji o udzielaniu finansowania. Wyniki badania pozwalały zatem na przybliżone wnioskowanie o obecnej i przyszłej stabilności sektora finansowego, zwłaszcza w zakresie adekwatności przyjętej polityki kredytowej do warunków panujących w gospodarce.

Akcja kredytowa dynamiczna na początku roku

Z raportu wynika, że szczególnie interesujące okazały się dwa pierwsze kwartały 2022 r. Agresja Rosji na Ukrainę i związany z tym wzrost stopy inflacji stworzyły niejako nową sytuację w zakresie dostępności i kosztów obsługi kredytów. Na pierwszy rzut oka może dziwić, że przynajmniej w pierwszej połowie 2022 r. ponownie wzrósł popyt na kredyt ze strony niemieckich przedsiębiorstw. W ocenie Bundesbanku, przyczyniły się do tego zakłócenia łańcuchów dostaw oraz mniejsza dostępność surowców i półfabrykatów, które doprowadziły początkowo do wzrostu popytu na kredyty inwestycyjne przeznaczane na zwiększanie możliwości magazynowych. Z czasem, w rezultacie podjęcia przez banki centralne walki z inflacją i zwiększenia poziomu stopy procentowej, ​firmy zaczęły wykazywać mniejszą zdolność do obsługi kredytu. Badania Creditreform dotyczące sektora MSP również wykazały, że inwestycje w środki trwałe zostały znacznie ograniczone. W II kwartale 2022 r. zmniejszenie popytu na finansowanie zewnętrzne było zauważalne zarówno wśród przedsiębiorstw jak i osób fizycznych.

Co dalej?

W ocenie ankietowanych banków popyt na finansowanie w Niemczech i Europie ulegnie wyraźniejszemu zmniejszeniu w III kwartale 2022 roku. Do uwarunkowań tego stanu ankietowani zaliczyli nie tylko wzrost kosztów obsługi długu i spadek zdolności kredytowej lecz także malejące zaufanie konsumentów do przyszłego rozwoju sytuacji w obliczu wzrostów cen energii i wysokiej stopy inflacji. Szacunki zakładają, że relacja oszczędności do dochodu pozostającego w dyspozycji niemieckich konsumentów – wróciła już do jednocyfrowego poziomu, co oznacza zmniejszenie salda depozytów i spadek płynności sektora bankowego.

Obniżenie przyszłej akcji kredytowej w Europie i Niemczech będzie wynikało nie tylko z mniejszego popytu mającego swe źródło w pogarszającej się sytuacji gospodarczej i zwiększonej niepewności. Banki prawdopodobnie zaostrzą także warunki ubiegania się o kredyty. W powszechnej opinii polityka kredytowa stała się już znacznie bardziej restrykcyjna od czasu wybuchu pandemii. W ocenie Bundesbanku zaostrzenie to prawdopodobnie początkowo nie nasiliło się z powodu wybuchu wojny na Ukrainie. W II kwartale 2022 r. banki sygnalizowały jednak gwałtowny wzrost ryzyka kredytowego, co skłoniło je do zaostrzenia stosowanej polityki jego oceny. Według prognoz tendencja ta, która jest zgodna z oczekiwaniami EBC, będzie kontynuowana również w trzecim kwartale.

Dużo się mówi o tym, że rosnące stopy procentowe będą miały wpływ na sektor budowlany. Rzeczywiście, dane za pierwsze półrocze 2022 roku obejmujące okres przed podwyżką stóp procentowych przez EBC wykazały, że banki stosowały już zaostrzone kryteria udzielania kredytów na budownictwo mieszkaniowe. Według Bundesbanku ostatnia zmiana kryteriów oceny była ostrzejsza od każdej, która była wprowadzana od czasu rozpoczęcia badania (2003 r.). Zaostrzone zasady oceny zdolności kredytowej dotyczą nie tylko budownictwa mieszkaniowego lecz także kredytów konsumpcyjnych. Biorąc jednak pod uwagę obecną sytuację na rynku nieruchomości lekkie schłodzenie popytu może wreszcie doprowadzić do oczekiwanego już zatrzymania galopujących cen.