„Kapitał wysokiego ryzyka” w finansowaniu działalności nowych firm w Niemczech

Jeśli spojrzeć na powstawanie nowych firm z punktu widzenia „makro” (czyli całej gospodarki), to można powiedzieć, że jest to proces ciągły, którego dynamika jest związana ze zmianami w otoczeniu zewnętrznym, czyli m.in. ekonomicznym, politycznym, społecznym, prawnym czy technologicznym. Choć decyzje o zarejestrowaniu nowej firmy są powszechne i podejmowane przez wielu przedsiębiorców, to nie wszyscy z nich realizują swoje cele i odnoszą sukces.

Z punktu widzenia dostawców kapitału nowo powstałe firmy nie zawsze stanowią najbardziej pożądaną grupę klientów. Na wczesnym etapie działalności przedsiębiorcy chcą przekonać banki do opłacalności swoich koncepcji biznesowych, nie mając przy tym często wystarczającej wielkości i reputacji, aby sprostać ich wymogom w zakresie oceny zdolności kredytowej. Alternatywą do finansowania kapitałem bankowym jest rynek kapitałowy umożliwiający pozyskanie środków z emisji udziałowych lub dłużnych papierów wartościowych. Nie można przy tym zapomnieć o inwestorach z branży private equity poszukujących młodych firm, które w ich ocenie są w stanie zrealizować wysokie stopy zwrotu z inwestycji. To źródło kapitału, określane przez wielu jako tzw. „kapitał wysokiego ryzyka” wymaga na ogół podzielenia się przedsiębiorców nie tylko potencjalnymi zyskami, ale często także prawem głosu w zakresie kierunków rozwoju firmy. Występujący tu tzw. „anioł biznesu” wnosi swój kapitał oraz doświadczenie, aby po ustalonym czasie i na ustalonych warunkach wyjść ze spółki.

Podobnie jak wiele alternatywnych form finansowania, idea „kapitału wysokiego ryzyka” narodziła się w latach 70. XX wieku w USA. Niemcy nadrobiły zaległości, ale nadal pozostają w tyle, jeśli chodzi o status trzeciej co do wielkości gospodarki świata. Nawet jeśli kapitał wysokiego ryzyka w Niemczech nie pełni takiej samej roli w finansowaniu przedsiębiorstw jak w innych krajach, to jednak analiza rozwoju tej branży pozwala lepiej zrozumieć ogólną sytuację gospodarczą i biznesową w Niemczech 2024/25. W tym celu wykorzystano dane z KfW, który jest jednym z największych banków w Niemczech udostępniającym kapitał inwestorom.

Kwartalny niemiecki barometr kapitału prywatnego osiągnął najniższy poziom nastrojów w ostatnim kwartale ubiegłego roku, po nieznacznym ożywieniu na początku roku. Klimat biznesowy wynosi obecnie -44,6 pkt w bilansie ocen dobrych i złych. Oceny bieżącej sytuacji i oczekiwania są ze sobą zbliżone. Departament ekonomii KfW uważa, że ​​ten niski poziom, znacznie poniżej linii zerowej, jest wyrazem obaw ekonomicznych średnich przedsiębiorstw. I to pomimo faktu, że „ostatnie obniżki kluczowych stóp procentowych nie zdołały powstrzymać dalszego pogorszenia nastrojów”. Niemiecki Barometr Kapitału Wysokiego Ryzyka wskazuje na ten sam rozwój sytuacji pod koniec roku, który charakteryzuje się takimi określeniami jak „tłumik”, „porażka” lub „smutny nastrój”. Wskaźnik klimatu biznesowego spadł do -4,1 pkt., ale ocena oczekiwań biznesowych była lepsza w porównaniu z bieżącą sytuacją biznesową.

Polityka determinuje sytuację

Bardziej interesująca od tego, co widzimy w niemieckiej gospodarce na koniec 2024 roku, jest perspektywa na rok 2025, który niedawno się rozpoczął. Biorąc pod uwagę wolumen transakcji w wysokości 7,4 mld euro w roku ubiegłym – co oznacza wzrost o 4 proc. – rynek kapitału podwyższonego ryzyka zbliża się do poziomu z 2019 r. sprzed wybuchu kryzysu. Trendy w różnych dziedzinach dla innowacyjnych firm prawdopodobnie będą decydujące dla rozwoju w 2025 roku. Nie należy pomijać roli, jaką odgrywa otoczenie gospodarcze i polityczne dla tego rynku. Obniżki stóp procentowych przez Europejski Bank Centralny, które ułatwiają finansowanie, są z pewnością pozytywne.

W ostatnich latach inwestycje kapitału wysokiego ryzyka w Niemczech koncentrowały się przede wszystkim na młodych firmach zajmujących się technologiami klimatycznymi. Obecnie sektor ten stracił część swoich ambicji z powodu niepewności, która ma swoje źródło w niekończących się dyskusjach politycznych. Technologie służące ochronie klimatu były kiedyś najsilniejszym obszarem pod względem ilościowym, jeśli chodzi o wsparcie młodych firm w branży. Te startupy otrzymały w zeszłym roku od inwestorów dwukrotnie więcej pieniędzy niż pięć lat wcześniej. „W bieżącym roku inwestorzy venture capital nie spodziewają się już tak silnego wzrostu sektora technologii klimatycznych. Jeśli chodzi o możliwości wzrostu na rok 2025, technologie klimatyczne plasują się tylko w środku stawki wśród sektorów technologicznych”. Z drugiej strony sektor „cyberbezpieczeństwa” czerpie impuls z debaty politycznej. Tutaj wolumen środków inwestorów był o 65 proc. wyższy niż w okresie sprzed wybuchu Covid-19. Nic więc dziwnego, że obszar „obronności i podwójnego zastosowania” (czyli rozwoju dóbr, które mogą być wykorzystywane zarówno w celach wojskowych, jak i cywilnych) stał się coraz bardziej atrakcyjny. W świetle specjalnego funduszu w wysokości 100 miliardów euro i powszechnej zgody, niezależnie od wszelkich podziałów partyjnych i politycznych, co do konieczności udostępnienia dalszych środków, młode firmy mogące wnieść know-how są pożądanymi inwestycjami.

Według analizy KfW obszary technologiczne „mobilność i logistyka”, „żywność i rolnictwo”, a zwłaszcza handel internetowy znajdują się nieco na uboczu. Kiedyś finansowanie startupów zajmujących się handlem elektronicznym było na porządku dziennym. Chociaż w 2024 r. zainwestowano ponad 1,0 mld EUR kapitału podwyższonego ryzyka, oznaczało to spadek o 67 procent w porównaniu z rokiem 2019. Dalsze prognozy rozwoju rynku kapitału podwyższonego ryzyka są pozytywne, choć inwestorzy zwracają uwagę na silny związek startupów w poszczególnych branżach z bieżącą polityką.